Graciozno kretanje: rasprava u nastavcima

Lev Kreft

(sažetak predavanja)

Cristopher D. Cordner se 1984. godine kritički    pozabavio teorijama o gracioznom kretanju koje su ranije ponudili N. G. Wulk, David Best i Joseph Kupfer. Osnovna poanta njegovih tvrdnji je da se gracioznost kretanja ne može shvatiti samo u okviru funkcionalnosti, učinkovitosti i ekonomije. Njegovo  izvođenje ukazuje na  aspekt jedinstva bića, jer kretanje bez povezanosti sa osobom koja se kreće nije graciozno: graciozna je uvijek osoba kao cjelina.  Nakon razmjerno dosta vremena, u 2001.godini, Paul Davis je kritizirao taj stav (i mnoge druge zajedno sa njim) kao vještačko proizvođenje  složenih pojašnjenja tamo gdje bi bio dostatan jednostavan zaključak: graciozno kretanje je prijatna pojava bez nekog skrivenog značenja koje bi čekalo na otkriće sa strane filozofa. Cordner je 2003 odbacio tu kritiku i dodatno utemeljio svoj stav da je gracija izraz unutrašnjeg vlastitog bića osobe, a nikako samo neko površ(i)n(sk)o prijatno vizualno iskustvo.

Gracija, njezin izvor i značenje jesu predmet rasprava koje se nastavljaju bar od renesanse dalje, iako se  u  već spomenutom sučeljavanju  od svega toga spominje samo Schillerov doprinos. Izvan toga je ostalo raspravljanje filozofa 19.vijeka koji su   govorili o značenju gracije kao izvora zadovoljstva, a posebno o gracioznom kretanju kao funkcionalnom i za svoju svrhu najpodesnijem kretanju koje najekonomičnije troši energiju. Tim su se pitanjem posebno bavili pripadnici pozitivizma, evolucionizma i utilitarizma, dok su, na drugoj strani, njima nasuprot razvijali svoje poglede pristalice umjetničke religije i larpurlartizma. Od onih koji su bili upleteni, dva su protagonista značajna, iako danas skoro zaboravljena ili u novije barem malo izučavana  : Herbert Spencer i Jean-Marie Guyau. Njihova razmatranja o gracioznom kretanju su prisutna u suvremenim diskusijama kao neke vrste neizrečeno odnosno skriveno znanje. To što je u našem znanju o graciji skriveno trebamo istražiti. Ali kako?

Lev Kreft (1951) je profesor estetike na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Ljubljani, i direktor Mirovnog instituta. Ove mu je godine izašla knjiga Levi horog: Osam eseja iz filozofije sporta, dok se njegova estetska istraživanja odnose na umjetnost i teorije avangardi, suvremenu umjetnost, estetiku popularne umjetnosti i teorije suvremene umjetnosti. Predsjednik je Europskog saveza za filozofiju sporta.